The Death and Life of Dith Pran (1980) by Sydney H. Schanberg [pp.1-40 | PDF]

หนังสือที่เขียนจากชีวิตจริงของ Schanberg เล่มนี้ คือที่มาของภาพยนต์เรื่อง The Killing Fields ที่ได้รับการเสนอชื่อในการประกวด Oscar ปี 1984 รางวัลภาพยนต์ยอดเยี่ยมและอีกหลายรางวัล และสุดท้ายได้รางวัลผู้แสดงประกอบยอดเยี่ยมโดย นพ.แหง สมนาง งอ (ហ៊ាំង សំណាង ង៉ោ) ในบทของ ฑิต ปรัน (ឌិត ប្រន) ซึ่งก็คือบุคคลที่เป็นที่มาของหนังสือเล่มนี้. ผมคงไม่เล่าเรื่องให้เสียเวลา เพราะหลายคนคงเคยชมมาแล้ว -- ใครยังไม่เคยชม ควรไปหาชมกันนะครับ เพื่อจะได้เข้าใจความรู้สึกของเพื่อนบ้านของเราที่ต้องมีชะตากรรมอันเลวร้าย ในห้วงความขัดแย้งของมหาอำนาจในสมัยนั้นให้มากขึ้น -- เพียงแต่จะขอวิจารณ์หนังสือเล่มนี้บางประเด็นเท่านั้น.

เรื่องราวในภาพยนต์และในหนังสือเล่มนี้ก็ใกล้เคียงกันเกือบทั้งหมด ยกเว้นในเรื่อง. . .

สาเหตุการต้องออกจากสถานฑูตฝรั่งเศสของฑิต, ช่วงชีวิตของฑิตที่เขาอยู่เป็นผู้ช่วยในการบริหารเขตเสียมเรียบภายหลังจากที่เวียดนามเข้ามาขับไล่เขมรแดงออกไปแล้ว, และการหลบหนีของเขาเพื่อข้ามพรมแดนเข้ามาในไทย. นอกจากนั้น Schanberg ยังเล่าเรื่องภายหลังจากที่เขาไปรับฑิตที่ศูนย์ผู้อพยพจ.สุรินทร์มาอยู่ที่สหรัฐอเมริกา ซึ่งไม่ปรากฏในภาพยนต์ และในฉบับที่พิมพ์ปี 1985 เล่มตามปกนี้ เขายังเขียน epilogue เกี่ยวกับการตอบรับหลังจากที่ภายพยนต์เรื่อง The Killing Fields ออกฉายด้วย.

ความจริงหนังสือเล่มนี้เป็นการรวบรวมจากหลายๆบทความของ Schanberg ที่ลงตีพิมพ์ใน The New York Times ซึ่งออกจะกระชับและรวบรัดเพียง ๗๐ หน้า (+ Epiogue อีก ๘ หน้า) เท่านั้น และวิธีเล่าเรื่องของ Schanberg ก็ไม่ได้โดดเด่นอะไรมากมาย เรื่องที่เล่าแม้จะบอกเหตุการณ์ต่างๆที่เขาประสบมา และเอ่ยถึงชะตากรรมของบุคคลหลายๆคน แต่ไม่ได้นำเสนอที่มาที่ไปของเหตุการณ์ในช่วงต่างๆอย่างละเอียดแต่อย่างใด แต่หากใครได้อ่านแล้วจะรู้สึกได้ว่า นี่เป็นเหมือนบันทึกส่วนตัวของ Schanberg เอง ที่เขาเขียนได้อย่างจริงใจในความรู้สึกที่เขามีต่อความรับผิดชอบ และต่อบุญคุณที่ฑิตมีต่อเขา ทั้งในการทำงาน --ที่เขามุ่งแต่จะสร้างผลงาน โดยไม่คำนึงถึงสภาพข้อจำกัดและความรู้สึกของผู้ร่วมงาน โดยเฉพาะของฑิต-- และในการช่วยชีวิตเขา รวมทั้ง Al Rockoff ช่างภาพชาวอเมริกัน และ Jon Swain เพื่อนนักข่าวชาวอังกฤษ ผู้ต่อมาเขียนหนังสือเรื่อง River of Time: A Memoir of Vietnam (1997) ให้รอดจากการถูกจับกุม --ซึ่งมีแนวโน้มว่าอาจถูกสังหาร-- จากน้ำมือของทหารเขมรแดง ในวันที่กรุงพนมเปญแตก ช่วงวันสงกรานต์ปี 1975. เมื่ออ่านจบแล้ว แม้จะเป็นงานเขียนที่พื้นๆ แต่ก็นับว่าจับใจมาก.

ความจริงแล้วมีหนังสือที่เล่าเรื่องราวความทุกข์ทรมารในช่วงที่เขมรแดงปกครองที่ดีกว่าเล่มนี้อีกหลายเล่ม และมีหนังสือประวัติศาสตร์ที่เล่าเรื่องราวความขัดแย้งในช่วงนั้นอยู่จำนวนมากที่ควรศึกษา เอาไว้ผมจะทะยอยนำมาแนะนำให่อ่านต่อไปครับ.

ผมเพิ่งทราบว่า นพ.แหง สมนาง งอ เสียชีวิตไปแล้วตั้งแต่ปี 1996 จากการถูกแกงค์วัยรุ่นใน LA ฆ่าชิงทรัพย์ เพราะ นพ.แหง ไม่ยอมให้สร้อยคอที่มีรูปของภรรยาของเขาที่เสียชีวิตในช่วงเขมรแดงห้อยอยู่. น่าเสียใจ -- ฑิต ปรัน ก็เพิ่งเสียชีวิตไปไม่นานมานี้เช่นกัน ด้วยโรคมะเร็งในตับอ่อน. ในที่นี้ ผมตัดมาให้ลองอ่านกันได้เพียงสี่สิบหน้าครับ.

ดาวน์โหลด PDF >>> https://drive.google.com/file/d/0B-IkyUou3dP0YmNnVnlqRXpiQVU/view?usp=sharing